Geen gezag, toch iets te vertellen?

Bron: HelloLaw d.d. 26 juli 2018

Als ouder zonder gezag mis je vaak belangrijke informatie over je kinderen. Je mag niet meebeslissen bij veel dingen en krijgt vaak minder informatie dan je graag zou willen. Ook bij de kinderrechter heb je vaak een mindere positie. Het Gerechtshof te Leeuwarden heeft in maart 2018 een opvallende uitspraak gedaan. Als een verzoek tot ondertoezichtstelling is gedaan kun je je als ouder zonder gezag als belanghebbende melden. Wat dit precies betekent leggen wij voor je uit.

Wat is een ondertoezichtstelling?

Een ondertoezichtstelling (hierna OTS) is een kinderbeschermingsmaatregel. Je krijgt verplicht hulp en toezicht van een gezinsvoogd bij de opvoeding van je kind. Het gezag blijft bij de ouder(s), maar dit wordt door de OTS beperkt. Het doel is om kinderen te beschermen die ernstig in hun ontwikkeling worden bedreigd of veiligheidsrisico’s lopen. Een OTS duurt maximaal een jaar, maar kan wel telkens met een jaar verlengd worden. Voor een verlenging moet de gezinsvoogd of jeugdzorg een verzoek indienen bij de rechtbank en aantonen dat de reden voor de OTS nog steeds bestaat.
Bezwaar ondertoezichtstelling (OTS)

Ben je het als ouder niet eens met het verzoek tot OTS? Dan kun je bezwaar maken. De Hoge Raad heeft in 2014 geoordeeld dat alleen ouders met gezag bezwaar kunnen maken, aangezien de OTS een beperking op het gezag vormt. De Hoge Raad stelt dat ouders die geen gezag hebben niet worden geraakt door de OTS en daarom geen ‘belanghebbende’ zijn. Belanghebbende ben je als jouw belang rechtstreeks betrokken is bij een besluit. Volgens de Hoge Raad veranderen de rechten en plichten van een ouder zonder gezag niet door een OTS. Je kan dan ook geen bezwaar maken als je geen gezag hebt. Ook krijg je geen stukken opgestuurd over de zaak en word je niet uitgenodigd voor de zitting. Daarnaast kun je geen toevoeging krijgen als je naar een advocaat gaat, waardoor je de advocaat zelf moet betalen.

Mensenrechten

Op 6 maart 2018 heeft het Gerechtshof in Leeuwarden een uitspraak gedaan waar iets anders uit blijkt. Het Hof oordeelde dat de uitspraak van de Hoge Raad in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Hierdoor zou een ouder zonder gezag wel als belanghebbende gezien moeten worden. Dat betekent dat een ouder zonder gezag wel bezwaar mag maken en dezelfde rechten heeft in deze procedure als de ouder met gezag.

Is de wet nu veranderd?

Mr. Erkens (advocaat) verwacht dat deze uitspraak van het Hof geen navolging krijgt. Het Hof heeft deze uitspraak namelijk gedaan naar aanleiding van een advies in een andere lopende zaak bij de Hoge Raad. In die zaak was ook discussie over de positie van een ouder bij de kinderrechter. Maar na de beslissing van het Hof op 6 maart 2018, heeft de Hoge Raad op 30 maart 2018 benadrukt dat zijn standpunt van 2014 niet in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dit omdat er voor de ouder zonder gezag (juridisch) niets veranderd bij een OTS. Deze ouder behoudt zijn recht op gezinsleven en omgang met het kind.

Wat je moet doen als je geen gezag hebt?

Er is dus nogal wat discussie bij de rechters over de vraag of je als ouder zonder gezag iets te zeggen hebt over een OTS van je kinderen. Het recht is ook altijd in beweging. Mr. Erkens adviseert alle ouders zonder gezag daarom een advocaat te nemen als een OTS van de kinderen is aangevraagd en zij het hiermee niet eens zijn. Hij adviseert te verwijzen naar de uitspraak van het Hof in Leeuwarden en zich te melden als belanghebbende.